व्याधितस्यौषधं मित्रं धर्मो मित्रं मृतस्य च ॥ ॥५-१५॥
शास्त्रीय नीति-तत्त्वानुसार, मनुष्यजीवन में मित्रत्वस्य विशेषः प्रकारः भवति यत्र सान्निध्यं केवलं सौहार्दस्येव न तु परस्परावलम्बनस्य च चिन्हं भवति, अपितु परिस्थिति अनुसारः विशेषः सहायकभावः अपि। विद्या इति शत्रुत्वे च बाधासु च श्रेष्ठम् मित्रम् अस्ति, विशेषतः प्रवासे, यत्र परकीयः सर्वत्र दृश्यते। सः न केवलं मार्गदर्शकः, अपितु मानसिक-सामर्थ्यस्य आधारः अपि भवति। भार्या गृहेषु सदैव सहायतृवत् मित्रवत् स्थितव्या, यत्र संसारे स्नेह, सहयोगः च अभिन्नं भवति। रोगस्य समये औषधं तु शरीरस्य रक्षकत्वेन, हृदयस्थः मित्रः इव कार्यं करोति। मृतस्य कालः मनुष्यस्य अन्तिमकालः, तस्मिन धर्मः मित्रवत् सहाय्यं करोति, यथा संस्काराणि, श्रद्धांजलयः च। एषा संवेदना जीवनस्य विविधाः अवस्थाः, तेषां चिकित्सायाः च रूपेण नैतिक-सांस्कृतिक-संबन्धं उद्घाटयति।
समाजे मित्रत्वं केवलं वैयक्तिकं सम्बन्धं न भवति, किन्तु नैतिक, सामाजिक, तथा आध्यात्मिक मूल्येषु प्रतिव्यक्ति उपकारकत्वं च। विद्या, पत्नी, औषधि, धर्म इति चत्वारि भेदाः विभिन्नकालीन सहायकाः एव, यः मनुष्यस्य जीवनधारां सुलभयन्ति। सहायकस्यानुवर्तनं विषयगतं वर्तते, कदाचिदपि एकं मित्रं यदा अन्येषु विफलः तदा अन्यः पुनः स्थापनं करोति। जीवनस्य विविधाङ्गेषु सत्कार्येषु ईदृशं मित्रत्वस्य स्थानं अत्यन्तं आवश्यकं च भवति।
एतेषां मित्रत्ववर्णनानां माध्यमेन नीतिशास्त्रस्य तत्त्वान्वेषणं भवति, यत् यथार्थजीवने विशिष्टपरिस्थितिषु सहायकत्वं नैतिकत्वेन चिन्त्यते। 'मित्र' इति शब्दस्य व्याप्तिः केवलं व्यक्ति-संबन्धितां न तु किन्तु वस्तु, कर्म, धर्मादीनामपि सान्निध्यं सूचयति। अतः सद्यः व्यवहारिकतया विभिन्ने जीवनपरिस्थितिषु समानमित्रत्वं विवेच्यते, यत् व्यवहारिक-जीवनचर्यायाम् अपि अनिवार्यम्।